2ο Δημοτικό Σχολείο Ναυπάκτου “ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗΣ”
|
Βιογραφικό Σημείωμα
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗΣ (1867-1945)
Ο Γιάννης Βλαχογιάννης γεννήθηκε στη Ναύπακτο το 1867. Ο πατέρας του Οδυσσέας Βλάχος καταγόταν από γενιά αγωνιστών της Ρούμελης και η μητέρα του Αναστασία Γκιώνη από το Σούλι. Είχε τρεις αδερφούς και τέσσερις αδερφές. Οι αναμνήσεις του 1821 διατηρήθηκαν ζωντανές στη μνήμη του και διαμόρφωσαν σε μεγάλο βαθμό την προσωπικότητά του. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στη Ναύπακτο και για τα γυμνασιακά μαθήματα ταξίδεψε στη Ζάκυνθο, την Κόρινθο και την Πάτρα. Το 1886 γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών στο τμήμα Φιλολογίας. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του (τις οποίες δεν ολοκλήρωσε), εργαζόταν ως οικοδιδάσκαλος και ως διορθωτής στην Εφημερίδα του Κορομηλά. Αργότερα έγινε συντάκτης στην Εστία, ενώ παράλληλα με την οικονομική συνδρομή ομογενών (μεταξύ άλλων και του Εμμανουήλ Μπενάκη) περισυνέλεξε τεράστιο σε όγκο αρχειακό υλικό του 19ου αιώνα κυρίως σχετικό με τον Αγώνα και κατόρθωσε να εκδώσει ένα μέρος του, (όπως τα αρχεία του Μακρυγιάννη, του Κασομούλη και του Σπυρομήλιου, το Χιακό αρχείο, το Αθηναϊκό αρχείο και τη βιογραφία του Καραϊσκάκη). Στην ολοκλήρωση της αρχειακής του έρευνας ο Βλαχογιάννης αφιέρωσε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του και ταξίδεψε στην Αλεξάνδρεια και το Λονδίνο. Η εργασία του υπήρξε εξαιρετικά συστηματική και συνέβαλε αποφασιστικά στην καταγραφή της ελληνικής ιστορίας του περασμένου αιώνα. Το 1914 με δική του εισήγηση ιδρύθηκαν από τον Βενιζέλο τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, όπου διετέλεσε και πρώτος διευθυντής ως το 1937. Πέθανε το 1945 στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Η πρώτη του εμφάνιση στο χώρο της λογοτεχνίας τοποθετείται στα 1893 με το διήγημα Ο ξενιτεμένος και με τις Ιστορίες του Γιάννου Επαχτίτη, συλλογή τριών ηθογραφικών διγημάτων γραμμένων στη δημοτική. Έγινε γρήγορα δημοφιλής στους λογοτεχνικούς κύκλους και επαινέθηκε από τον Κωστή Παλαμά. Συνεργάστηκε με πολλά λογοτεχνικά περιοδικά (όπως τα Τέχνη, Ηγησώ, Μούσα), εφημερίδες (όπως οι Εστία, Αστραπή, Εφημερίς) και ημερολόγια της εποχής του. Οι οικονομικές δυσκολίες που τον συνόδευαν σ’ όλη τη ζωή του δεν του επέτρεψαν να εκδώσει παρά ένα μικρό μέρος του συνολικού έργου του. Εξέδωσε το περιοδικό Προπύλαια (έξι τεύχη από το 1901 ως το 1908), όπου δημοσίευσε ποιήματα, πεζογραφήματα και ιστορικές μελέτες. Με την ευκαιρία του εορτασμού των εκατό χρόνων από την ελληνική Ανεξαρτησία εξέδωσε με δικά του έξοδα τις συλλογές διηγημάτων Τα μεγάλα χρόνια (1930, πρώτη δημοσίευση του 1914) και Τα παλικάρια τα παλιά (1931). Στο σύνολο των γραπτών του περιλαμβάνονται ποιήματα, πεζογραφήματα, ιστορικές μελέτες, κριτικά δοκίμια, άρθρα, ακόμη και ένα μονόπρακτο έργο για το θέατρο (Χήρα μάνα). Ως λογοτέχνης είναι γνωστός κυρίως για την πεζογραφική παραγωγή του. Ο Βλαχογιάννης επιχείρησε να συνδυάσει ιστορικά (ηρωικής θεματικής) και ηθογραφικά στοιχεία με βασικό στόχο του να συμβάλει στον ορισμό της νεοελληνικής ταυτότητας και στην ψυχολογική σύνδεση των νεοελλήνων με το παρελθόν τους. Ιδιαίτερης σημασίας είναι επίσης οι ψυχογραφικές και συμβολικές διαστάσεις των έργων του. Γλώσσα των γραπτών του είναι η δημοτική την οποία υιοθέτησε εξαρχής, ακόμη και στις ιστορικές μελέτες του, δε συμμετείχε όμως στις γλωσσικές διαμάχες της εποχής του.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
• Καραντώνης Αντρέας, «Σύγχρονοι έλληνες λογοτέχναι· Γιάννης Βλαχογιάννης», Νέα Εστία17, ετ.Θ΄, 1η και 15/1/1935, αρ.193 και 194, σ.21-26 και 76-82.
• Καραντώνης Αντρέας, «Γιάννης Βλαχογιάννης», Φυσιογνωμίες· Τόμος πρώτος, σ.318-345. Αθήνα, Παπαδήμας, 1977.
• Καραντώνης Αντρέας, «Ο Γιάννης Βλαχογιάννης και ο Καραγκιόζης» , Από το Σολωμό ως τον Μυριβήλη· (Λογοτεχνικά μελετήματα), σ.171-182. Αθήνα, Εστία, χ.χ.
• Μαστροδημήτρης Π.Δ., «Ιστορία και μυθιστορία στα διηγήματα του Γιάννη Βλαχογιάννη Ιστορίες του Γιάννου Επαχτίτη», Πρακτικά Α΄ Συμποσίου Ναυπακτιακής Λογοτεχνίας· Γιάννης Βλαχογιάννης· Ναύπακτος· 18, 19, 20 Νοεμβρίου 1994,σ.317-327. Αθήνα, Εταιρεία Ναυπακτιακών Μελετών, 1995.
• Ξύδης Θεόδωρος (επιμ.), Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης – Ανδρέας Καρκαβίτσας και άλλοι. Αθήνα, Αετός, 1955 (στη σειρά Βασική Βιβλιοθήκη, αρ.28).
• Παπακώστας Άγγελος, Γιάννης Βλαχογιάννης (1867-1945)· Βιβλιογραφία. Αθήνα, 1948.
• Παλαμάς Κωστής, «Ιστορίες του Γιάννου Επαχτίτη», ΕστίαΒ΄, 1893, αρ.36, σ.188-190.
• Παπακώστας Άγγελος, «Βλαχογιάννης Γιάννης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας4. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
• Πίστας Π.Σ., «Γιάννης Βλαχογιάννης· Τριάντα χρόνια από το θάνατό του», Διαγώνιος12, 9-12/1975, αρ.12, σ.248-257.
• Πίστας Π.Σ., «Λογοτεχνία και ιστορία· Σύζευξη και διάκρισή τους στο αφηγηματικό έργο του Βλαχογιάννη», Λόγος και ΠράξηΑ΄, Χειμώνας 1977, αρ.4, σ.22-34.
• Πίστας Π.Σ., «Βλαχογιάννης Γιάννης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984.
• Σαχίνης Απόστολος, Παλαιότεροι πεζογράφοι. Αθήνα, 1973.
• Σταυροπούλου Έρη, «Γιάννης Βλαχογιάννης», Η παλαιότερη πεζογραφία μας· Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμοΗ΄ (1880-1900), σ.342-344. Αθήνα, Σοκόλης, 1997.
• Σταφυλάς Μιχάλης, Γιάννης Βλαχογιάννης· Ο αρματολός των νεοελληνικών γραμμάτων. Αθήνα, 1972 (στη σειρά Νεοελληνικά Αφιερώματα, αρ.1).
• Στεργιόπουλος Κώστας, «Ο Βλαχογιάννης και ο κόσμος του», Νέα ΣκέψηΚΔ΄, Οκτώβριος 1986, αρ.278, σ.217-222 (τώρα και στον τόμο ΠεριδιαβάζονταςΒ΄· Στο χώρο της παλιότερης λογοτεχνίας μας, σ.147-154. Αθήνα, Κέδρος, 1986).
• Χάρης Πέτρος, «Γιάννης Βλαχογιάννης», Έλληνες πεζογράφοι, σ.65-93. Αθήνα, Εστία, 1953.
• Χάρης Πέτρος, Σαράντα χρόνια κριτικής ελληνικού και πεζού λόγου Α΄ 1928-1949, σ.51-53 και 85-85. Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α., 1981.
Αφιερώματα περιοδικών
• Ελληνική Δημιουργία13, 1/2/1954, αρ.144.
• Νέα Εστία44, ετ.ΚΒ΄, Χριστούγεννα 1948, αρ.515.
• Νεοελληνικός Λόγος10-11, ετ.3, 3-4/1968.
• Ναυπακτιακά7, 1995.
Συμπόσια
• Α΄ Συμπόσιο Ναυπακτιακής Λογοτεχνίας·Ναύπακτος, 18-19-20 Νοεμβρίου 1994. Αθήνα, Εταιρεία Ναυπακτιακών Μελετών, 1995. 1. Για αναλυτική εργογραφία και βιβλιογραφία του Γιάννη Βλαχογιάννη βλ. Παπακώστας Άγγελος, Γιάννης Βλαχογιάννης (1867-1945)· Βιβλιογραφία. Αθήνα, 1948, Σαχίνης Απόστολος, Παλαιότεροι πεζογράφοι, σ.227-299. Αθήνα, Εστία, 1989 και Πρακτικά του Α’ Συμποσίου Ναυπακτιακής λογοτεχνίας, σ.436. Αθήνα, Εταιρεία Ναυπακτιακών Μελετών, 1995.
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)
Ι.Ποίηση
• Η Μούσα και η Ψυχή. Αθήνα, Εστία, 1961.
ΙΙ.Διηγήματα
• Ιστορίες του Γιάννου Επαχτίτη. Αθήνα, χ.ε., 1893.
• Τ’ άρματα. χ.τ., χ.ε., 1912.
• Το Σούλι. χ.τ., χ.ε., 1912.
• Μεγάλα χρόνια. Αθήνα, εκδ. Εκπαιδευτικού Ομίλου, 1913.
• Ο Πετεινός· Ήθη επαρχιακά. Αθήνα, Ηλ.Δικαίος, 1914.
• Η πεταλούδα. Αθήνα, 1920.
• Γύροι της ανέμης · Παραμύθια. Αθήνα,1923.
• Έρμος κόσμος · Διηγήματα. Αθήνα, 1923.
• Του Χάρου ο χαλασμός · Πεζή σάτυρα. Αθήνα, 1923.
• Λόγοι και αντίλογοι · μικρά πεζά 1902-1914. Αθήνα, 1925.
• Μεγάλα χρόνια· Λόγοι και αντίλογοι. Αθήνα, 1930.
• Τα παληκάρια τα παλιά. Αθήνα, 1931.
• Διηγήματα. Αθήνα, Εστία, χ.χ.
ΙΙΙ.Ιστορία – Αρχειακή Έρευνα
• Αθηναϊκόν ΑρχείονΑ΄. Αθήνα, τυπ.Βλαστού, 1901.
• Ιστορική Βιβλιοθήκη· Η βιογραφία του στρατηγού Γεωργίου Καραϊσκάκη υπό του ιδιαιτ.γραμματέως του Δ.Αινιάνος. Αθήνα, χ.ε., 1903. (β΄ εκδ.)
• Αρχεία νεωτέρας Ελληνικής ιστορίας· Αρχεία του στρατηγού Ιωάννου ΜακρυγιάννηΑ’-Β’. Αθήνα, χ.ε., 1907.
• Χιακόν ΑρχείονΑ΄-Ε΄. Αθήνα, χ.ε., 1910-1924.
• Συλλογή ιστορικών εγγραφών και χειρογράφων. χ.τ., χ.ε., 1913.
• Ανέκδοτα του Γεωργίου Καραϊσκάκη και του Κολοκοτρώνη· Ανέκδοτα-Γνωμικά-Περίεργα. Αθήνα, Καλέργης και σια, 1922.
• Σπυρομηλίου Απομνημονεύματα της δευτέρας πολιορκίας του Μεσολογγίου 1825-1826. Αθήνα, χ.ε., 1926.
• Ιστορική Ανθολογία· Ανέκδοτα-Γνωμικά-Περίεργα-Αστεία εκ του βίου διασήμων ελλήνων 1830-1864. Αθήνα, χ.ε., 1927.
• Κλέφτες του Μοριά· Μελέτη ιστορική από νέες πηγές βγαλμένη 1715-1820. Αθήνα, 1935.
• Αρχεία της νεωτέρας Ελληνικής ιστορίας · Νικ.Κ.Κασομούλη αγωνιστού του Εικοσιένα ΜακεδόνοςΑ΄. Αθήνα, χ.ε., 1938.
• Αρχεία της νεωτέρας Ελληνικής ιστορίας · Νικ.Κ.Κασομούλη αγωνιστού του Εικοσιένα ΜακεδόνοςΒ΄. Αθήνα, χ.ε., 1940.
• Αρχεία της νεωτέρας Ελληνικής ιστορίας · Νικ.Κ.Κασομούλη αγωνιστού του Εικοσιένα ΜακεδόνοςΓ΄. Αθήνα, χ.ε., 1942.
ΙV.Συγκεντρωτικές εκδόσεις
• Ιστορίες του Γιάννου Επαχτίτη και άλλα διηγήματα. Αθήνα, Νεφέλη, 1991.
• Μεγάλα χρόνια – Τα παληκάρια τα παλιά· Φιλολογική επιμέλεια Επαμ.Μπαλούμη. Αθήνα, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, 1994.
• ΆπανταΑ΄-Ζ΄. Αθήνα, Εταιρεία Ελληνικών Εκδόσεων, 1965-1967. (επιμ. Γ.Κουρνούτος) 1. Για αναλυτική και βιβλιογραφία του Γιάννη Βλαχογιάννη βλ. Παπακώστας Άγγελος, Γιάννης Βλαχογιάννης (1867-1945)· Βιβλιογραφία. Αθήνα, 1948, Σαχίνης Απόστολος, Παλαιότεροι πεζογράφοι, σ.227-299. Αθήνα, Εστία, 1989 και Πρακτικά του Α’ Συμποσίου Ναυπακτιακής λογοτεχνίας, σ.436. Αθήνα, Εταιρεία Ναυπακτιακών Μελετών, 1995.
Επιπλέον Πληροφορίες
Χειρόγραφα του λογοτέχνη υπάρχουν στο Γενικό Αρχείο του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (Ε.Λ.Ι.Α.)
ΙΟΥΛΙΟΣ 2001
Βλαχογιάννης – Παπαδιαμάντης
Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου (απομαγνητοφωνημένο)
Τον περασμένο Μάρτιο στήν Αίθουσα εκδηλώσεων του 2ου Δημοτικού Σχολείου πραγματοποιήθηκε τιμητική εκδήλωση για τον Γιάννη Βλαχογιάννη, κατά την οποία το 2ο Δημοτικό Σχολείο Ναυπάκτου έλαβε την ονομασία: “2ο Δημοτικό Σχολείο Ναυπάκτου – Γιάννης Βλαχογιάννης – Επαχτίτης”, όπως είχαμε γράψει σχετικά στο τεύχος 62 της Ε.Π.
Το παρόν κείμενο είναι ο απομαγνητοφωνημένος χαιρετισμός του Σεβασμιωτάτου στην ως άνω εκδήλωση.
Ο κ. Θωμάς Παναγιωτόπουλος με αιφνιδίασε, άλλωστε όπως ξέρετε δεν υπήρχε στο πρόγραμμα να ομιλήσω, κατά την λήξη της σημερινής εκδήλωσης.
Ωστόσο την ώρα που ακούγονταν οι εισηγήσεις αισθανόμουν και εγώ ένα πραγματικό δέος απέναντι στον Γιάννη Βλαχογιάννη, γι’ αυτό έκανα διάφορες σκέψεις, τις οποίες θα μου επιτρέψετε να εκφράσω.
Κ. Δήμαρχε, κ. Σχολικέ Σύμβουλε, κ. Προϊστάμενε, κ. Διευθυντά, κ. Εκπαιδευτικοί Λειτουργοί, αγαπητοί μου,
Αισθάνομαι την ανάγκη να ευχαριστήσω θερμά τον Διευθυντή και τους Δασκάλους του 2ου Δημοτικού Σχολείου Ναυπάκτου και να τους συγχαρώ για την έμπνευση που είχαν να ονομάσουν το Σχολείο σέ: “Γιάννη Βλαχογιάννη – Επαχτίτη”, ο οποίος καταξίωσε τον τόπο και τα ελληνικά γράμματα.
Είναι γεγονός ότι οι λογοτέχνες είναι εκείνοι που ασχολούνται με το πνευματικό μετάλλευμα, αυτό το εσωτερικό στοιχείο της Παράδοσης, και ο Γιάννης Βλαχογιάννης είναι εκείνος, ο οποίος έπιασε τον σφυγμό του κοινωνικού σώματος και ανεκάλυψε όλες εκείνες τις πνευματικές πηγές, παραδοσιακές και πολιτισμικές, του γένους μας. Όποιος διαβάσει τα έργα του καταλαβαίνει την αδάμαστη ελληνική ψυχή όπως ακριβώς έζησε και στον χώρο αυτό με την μείξη των ηπειρώτικων και ρουμελιώτικων στοιχείων. Γι’ αυτό παρουσίασε όλο αυτό το θαυμάσιο έργο.
Μου δίνεται σήμερα η ευκαιρία να σάς ενημερώσω ότι η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, ετοιμάζεται να συγκαλέση ένα επιστημονικό συνέδριο γύρω από τον Παπαδιαμάντη, λόγω του ότι συμπληρώνονται 150 χρόνια από την γέννηση του μεγάλου αυτού λογοτέχνη. Μέσα στα πλαίσια αυτά μου ανέθεσε μια εισήγηση για τον Παπαδιαμάντη και διαβάζοντας τα σχετικά λογοτεχνικά κείμενα που εγράφησαν γι’ αυτόν, όπως του Κωστή Παλαμά, του Παύλου Νιρβάνα, του Γρηγόρη Ξενόπουλου, του Ανδρέα Καρκαβίτσα κ.ά., εντόπισα το πιο εκφραστικό που γράφτηκε για τον Παπαδιαμάντη και αυτό ήταν του Γιάννη Βλαχογιάννη, με τίτλο “Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο άνθρωπος”.
Διαβάζοντας το κείμενο αυτό διεπίστωσα ότι ο Γιάννης Βλαχογιάννης περιγράφει την προσωπικότητα του Παπαδιαμάντη, όπως αυτός την έζησε. Και κάνει τέλεια περιγραφή.
Πρώτα – πρώτα παρουσιάζει όλον τον ψυχικό και εσωτερικό πλούτο του Παπαδιαμάντη και δίνει ακριβή περιγραφή της προσωπικότητός του. Στην συνέχεια, όπως το ξέρετε και από άλλα κείμενα, ο Γιάννης Βλαχογιάννης είναι αυτός που στήριξε τον Παπαδιαμάντη σε περίοδο πραγματικής φτώχειας, μάλιστα ο ίδιος ο Παπαδιαμάντης αποκαλούσε τον Γιάννη Βλαχογιάννη “προστάτη” του.
Γράφει στο κείμενό του ο Βλαχογιάννης, ότι ο Παπαδιαμάντης ζούσε σε ένα φτωχικό δωμάτιο στού Ψυρή και στην συνέχεια, όπως γράφει, “τόνε σήκωσα με το στανιό” και τον ανέβασε στο δικό του σπίτι στην Δεξαμενή και στην συνέχεια του βρήκε ένα “μικρό – φτηνό δωμάτιο” στο δάσος του Λυκαβηττού.
Σε άλλο σημείο με ωραίο και θαυμάσιο λόγο περιγράφει την φτώχεια του Παπαδιαμάντη και πώς ο ίδιος του έδωσε δυο κείμενα ιστορικά, του Γόρδωνα και του Φίνλεϋ, να τα μεταφράση και μάλιστα γράφει ότι ήταν φοβερό να βλέπη κανείς τα χέρια του Παπαδιαμάντη να έχουν βγάλει κάλους χοντρούς από το γράψιμο και μάλιστα να μεταφράζη, ενώ θα μπορούσε να κάνη ένα πρωτότυπο έργο. Και βέβαια γράφει πώς ο ίδιος του έδωσε χρήματα να πάη στην Σκιάθο, επειδή πεινούσε, αφού σε στιγμές πείνας πήγαινε εκεί. Όμως δεν ανεχώρησε και όταν, μετά από μερικές ημέρες, τον συνάντησε και του είπε “γιατί δεν έφυγε για την Σκιάθο” πήρε την απάντηση “ότι έπρεπε να πληρώση τα βερεσέδια του πρώτα”. Του ξαναδίνει τα ναύλα ο Γιάννης Βλαχογιάννης. Τα περιστατικά αυτά δείχνουν την εσωτερική τους σχέση.
Μνημόνευσε προηγουμένως ο κ. Ζορμπάς το τί είπε ο Παπαδιαμάντης για το πρώτο διήγημα του Βλαχογιάννη “Ο Ξενιτεμός”. Και πραγματικά, παρουσιάζει ο Γιάννης Βλαχογιάννης την συνομιλία που είχε με τον Παπαδιαμάντη. Όταν ο Παπαδιαμάντης κάποτε πήγε στα γραφεία της εφημερίδος, τότε ο Βλαχογιάννης του είπε ότι είχε γράψει ένα διήγημα και θα ήθελε να το διαβάση. Δίστασε ο Παπαδιαμάντης να το πάρη. Και ύστερα είπε:
– Εγώ συνηθίζω να λέω την αλήθεια.
– Μά αυτό θέλω απάντησε ο Βλαχογιάννης.
Και έπειτα από ένα – δύο μήνες συναντήθηκαν κάπου στην Ακρόπολη και ο Παπαδιαμάντης του έδωσε γραπτώς αυτά, που άκουσα πριν από τον κ. Ζορμπά. Στο κείμενό του ο Παπαδιαμάντης, όπως το παρουσιάζει ο Βλαχογιάννης, έγραφε: “ανάγνωσα το διήγημα του Γιάννη – Επαχτίτη “Ο Ξενιτεμός”. Εύρον εν αυτώ συγγραφέα…” και αφήνει αποσιωπητικά. Και σήμερα άκουσα από τον κ. Ζορμπά τί έγραφε παρακάτω. Αυτό δείχνει το ήθος και την εσωτερική δύναμη του Βλαχογιάννη, που δεν κατάγραφε τα τόσα επαινετικά που έγραφε ο Παπαδιαμάντης γι’ αυτόν. Είναι πολύ σημαντικό αυτό για τον Γιάννη Βλαχογιάννη.
Αλλά εξ ίσου σημαντικό είναι που γράφει πώς δούλευε ο Παπαδιαμάντης. Λέει ότι έπαιρνε εικόνες από την κοινωνία με τέλεια παρατηρητικότητα, τις περνούσε μέσα από την μνήμη και την κρίση του και στην συνέχεια τις κατέγραφε σαν να τις υπαγόρευε στον εαυτό του.
Σάς τα είπα αυτά, γιατί νομίζω πώς όταν κανείς σχολιάζη ένα συγγραφέα στην πραγματικότητα αποκαλύπτει τον εαυτό του. Αυτό συνέβη με τον Βλαχογιάννη. Αυτός ο τίτλος “Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο άνθρωπος” ουσιαστικά μπορεί να αποδοθή στον Βλαχογιάννη. Ο τρόπος που εργαζόταν ο Παπαδιαμάντης ήταν παρόμοιος με αυτόν που εργαζόταν ο Βλαχογιάννης. Παίρνει εικόνες από την ζωή, τις εισάγει μέσα του, τις πλάθει ουσιαστικά, γιατί ο κάθε λογοτέχνης και ποιητής είναι δημιουργός, και τις περνάει μέσα από την κρισάρα της μνήμης και της κρίσης του και στην συνέχεια τις γράφει ωσάν να τις υπαγορεύη στον ίδιό του τον εαυτό.
Συγχαίρω για την σημερινή εκδήλωση όλους όσοι ομίλησαν. Βέβαια, χρειάζεται να διαβάσουμε το έργο του Γιάννη Βλαχογιάννη, να γνωρίσουμε τις ρίζες μας, που είναι απαραίτητο να τις έχουμε υπ’ όψη μας και δεν μπορεί κανείς να τις αρνηθή.
Ακούγοντας όλα αυτά που ειπώθηκαν σήμερα είδα, όπως έλεγε ο Έκο, ότι ο άνθρωπος δεν είναι τα γονίδιά του. Βεβαίως, τα γονίδια είναι εκείνα που καθορίζουν βιολογικά τον άνθρωπο, αλλά υπάρχει οπωσδήποτε ένας επηρεασμός από το περιβάλλον, καθώς ο άνθρωπος δεν είναι απλώς τα γονίδια, αλλά είναι αυτό που καθορίζει το πνευματικό και πολιτισμικό άαα, και το οποίο αν κατά κάποιο τρόπο δεν καθορίζη πέρα ως πέρα τον άνθρωπο, ωστόσο κάνει τον άνθρωπο να υπερβαίνη αυτή την εξέλιξη, αυτή την εντελέχεια, που έχουν μέσα τους τα γονίδια.
Θερμά συγχαρητήρια με την ευχή να γνωρίσουμε ακόμα περισσότερο αυτήν την μεγάλη προσωπικότητα του Γιάννη Βλαχογιάννη.